Het elektriciteitsnet kan de transitie naar een duurzame samenleving lastig bijhouden. Ook zorgt de toenemende elektrificatie voor veel hogere (piek)belasting van het elektriciteitsnet. Zijn er nieuwe of onderbelichte ideeën waarmee bestaande of nieuwe capaciteit van het elektriciteitsnet beter benut zou kunnen worden? De Topsector Energie en de Rijkdienst voor Ondernemend Nederland lieten het uitzoeken door onderzoeksbureau Stantec. Het onderzoek levert meer dan honderd (bekende én minder bekende) ideeën – voer voor verder gesprek en experimenteren. De opdracht was om out-of-the-box te denken en om juist op zoek te gaan naar oplossingen die liggen bij andere partijen dan alleen de netbeheerders.
Michel Emde, programmamanager Systeemintegratie bij de Topsector Energie: “Bij dit onderzoek zijn we juist op zoek gegaan naar out-of-the box ideeën. ‘The silver bullet’ waar nog niemand aan had gedacht, rolde er helaas niet uit. Voor ons is het nu wel hét handvat om enkele onderwerpen nu meer onder de loep te nemen. Zoals congestiecommunicatie; als gebruikers niet weten dat er congestie is, hoe kunnen ze dan meehelpen om het op te lossen?”
Hanna van Sambeek, projectleider Energietransitie bij Stantec: “Tijdens het onderzoek hebben stakeholders uit alle hoeken van de elektriciteitssector enthousiast meegedacht. Dat leverde onverwachte en creatieve oplossingen op, buiten de gebruikelijke kaders. Ook al zijn die niet allemaal direct te implementeren, ze helpen wel bij het verbreden van de discussie over oplossingen. Die is nu soms eenzijdig in de instrumenten die worden besproken en wie daarvoor verantwoordelijk is. Voor een versnelling van de energietransitie hebben we alle betrokkenen en enorm veel slimme oplossingen nodig op alle niveaus.”
Twaalf meest belovende oplossingsrichtingen
Op basis van bureaustudie, interviews met betrokkenen in de sector en een workshop zijn meer dan honderd oplossingen geïdentificeerd. Daarvan zijn de twaalf meest veelbelovende geselecteerd. Deze oplossingen zijn:
- Congestiecommunicatie
- Woongebieden lokaal balanceren
- Faseonbalans verminderen
- Autonoom decentraal ingrijpen op het laagspanningsnet
- Dynamische capaciteitsplanning en -handel
- Flexibiliteit faciliteren bij bedrijven(-terreinen)
- Toepassen gelijkspanning
- Benutten andere elektriciteitsinfrastructuur
- Locatiesturing duurzame opwek en opslag
- Off-grid elektriciteitstransport
- Zwermoptimalisatie in elektrisch laden
- Alternatieve storingsreserve
In dit verkennend onderzoek naar alternatieve oplossingen voor effectiever gebruik van het elektriciteitsnet, wordt gekeken naar het hele systeem, niet alleen naar oplossingen bij de netbeheerders of naar de techniek. De studie levert waardevolle concepten op technisch, sociaal, juridisch en institutioneel vlak. Verdere verdieping is nodig om de impact en haalbaarheid van deze concepten te bepalen. Het rapport moedigt actieve ondersteuning aan, bijvoorbeeld via landelijke programma's, specifieke onderzoeksprojecten of creatieve initiatieven zoals hackathons en prijsvragen. De oprichting van een groep 'dwarsdenkers' wordt in het rapport geadviseerd om het vrije denken en innovatie te bevorderen. Het rapport wil verder debat en samenwerking vanuit verschillende perspectieven aanmoedigen om te komen tot een betere benutting van het elektriciteitsnet. De Topsector Energie en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland nemen dit mee in vervolgprogrammering en bij vervolgevents met de sector.
Het rapport is te downloaden via deze link.
