Natuurbeschermers zijn er al lang naar op zoek: een positief verband tussen biodiversiteit en CO2-opslag in tropische bossen. Als je een bos kunt beschermen dat veel CO2 opgeslagen heeft en ook veel verschillende plantsoorten herbergt, sla je twee vliegen in één klap. Hoewel wetenschappers vermoedden dat het verband bestond, leek deze ongrijpbaar. Tot nu: onderzoekers aan de Universiteit Utrecht lieten zien dat er inderdaad een positieve relatie is tussen biodiversiteit en koolstofopslag, maar dat op grote ruimtelijke schaal dit verband wordt verhuld door een statistische paradox. Hun artikel werd eerder deze maand gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports.
“Elke studie naar de relatie tussen soortenrijkdom en koolstofopslag in tropische bossen – en dat zijn er behoorlijk wat – meldde een ander resultaat,” vertelt Gijs Steur, onderzoeker bij de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht en hoofdauteur van de nieuwe studie. “De ene keer vonden wetenschappers een positieve relatie, de andere keer helemaal geen relatie, en soms zelfs een negatieve relatie! Resultaten uit mijn eerdere onderzoek wezen al aan dat je niet zomaar data uit ver uit elkaar liggende bossen op een hoop kunt gooien. Nu weten we ook waarom dat zo gevaarlijk kan zijn.”
Biogeografische verschillen
Steur analyseerde samen met een grote groep onderzoekers, onder wie Universiteit Utrecht-collega’s Pita Verweij en René Verburg, de bossen van de Amazone. “Door samen te werken met een grote groep onderzoekers konden we een grote dataset maken van bosopnames over heel de Amazone, bestaande uit gegevens van meerdere biogeografische regio’s,” legt hij uit. Binnen elke biogeografische regio van de Amazone zagen de onderzoekers een positief verband tussen biodiversiteit – in dit geval het aantal soorten bomen – en de hoeveelheid koolstofopslag.
“Maar wanneer we alle regio’s op een hoop gooiden, konden we paradoxaal genoeg helemaal geen relatie meer vinden. Dat fenomeen heet in de statistiek een Simpson Paradox, vernoemd naar de statisticus Simpson.” Steur en collega’s vonden dat deze Simpson Paradox alleen optrad op de schaal van de Amazone, maar niet binnen de biogeografische regio’s van de Amazone. “Maar wanneer je deelgebieden binnen een biogeografische regio op een hoop gooit zijn de verschillen nog te klein om een paradox te veroorzaken,” ontdekte Steur.
Hoop voor natuurbeschermers
“Eerdere onderzoekers waren zich waarschijnlijk niet afdoende bewust dat tropische bossen echt veel van elkaar kunnen verschillen op grote schaal, ondanks dat omgevingsvariabelen zoals temperatuur en regenval relatief gelijk zijn,” legt Steur uit. “Ik vermoed dat de verschillen tussen regio’s voortkomen uit verschillen in soortcompositie – welke boomsoorten er voorkomen en wat voor eigenschappen die hebben. Dit gaan we in ons vervolgonderzoek verder uitzoeken. Ondertussen hebben wij laten zien dat er hoop is voor natuurbeschermers in de Amazone: wanneer koolstofrijke bossen beschermd worden, kunnen we blijkbaar tegelijkertijd ook een groot deel van de bomenrijkdom beschermen.”
Op vrijdag 8 juli 2022 verdedigt Steur tijdens een openbare verdediging zijn proefschrift aan de Universiteit Utrecht.
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
