De Europese lidstaten hebben soepele criteria voor de toelating van hormoonverstoorders goedgekeurd. De grens is zo ruim dat deze vrijwel geen effect zal hebben op het terugdringen van EDCs. Het voorstel voor die criteria kwam van de Europese Commissie, na vele vele jaren uitstel en gelobby van de chemische sector.
Europees parlementslid Bart Staes is teleurgesteld maar toont zich strijdbaar: “De EU-lidstaten leggen de bewijslast voor hormoonverstorende effecten van elke chemische stof zo hoog dat de chemische industrie theatraal-strategisch boos reageert, maar in haar vuistje lacht. Het Europees Parlement heeft echter nog een mogelijkheid om het voorstel terug naar de tekentafel te sturen. Ik ga er met mijn collega's alles aan doen om dat te bewerkstelligen.”
In de Europese Commissie gaat geld voor gezondheid
Staes staat niet alleen in zijn kritiek. Gerenommeerde onderzoekers en artsen hebben vorige maand nog gewaarschuwd voor de aanpak die nu op tafel ligt. “De lidstaten wijken opzettelijk af van bestaande regelgeving en definities rondom hormoonverstoorders. Er wordt onduidelijkheid en een onhaalbare bewijslast gecreëerd omwille van gigantische economische belangen.”
Ook Petra De Sutter, Senator voor Groen en diensthoofd van de reproductieve geneeskunde aan de Universiteit Gent, bevestigt dit: "Geen enkele expert twijfelt nog aan de gezondheidsschade die hormoonverstoorders veroorzaken, toch blijven de lidstaten in de EU de belangen van de agrochemische industrie verdedigen. Onze kinderen zullen hier een hoge prijs voor betalen."
Volgens Staes meldt de Europese Commissie op manipulatieve wijze in een persbericht dat voortaan de volksgezondheid beter beschermd zal worden door toelating van hormoonverstoorders: “Dat is op schandalige wijze lachen met de mensen. Dit resultaat na ruim 7 jaar tijdverlies én een veroordeling voor het Europees Hof van Justitie is een blamage voor de EU, die helaas een beetje in de sterren geschreven stond."
Toelating hormoonverstoorders onduidelijk
Als voorbeeld noemt Staes het chemisch product Bisphenol A dat officieel erkend werd als een hormoonverstoorder: “Maar volgens experten is het helemaal niet zeker of de stof met de vandaag goedgekeurde criteria wel als hormoonverstoorder erkend zou worden. Dat zegt al genoeg.” Bisphenol is verboden in allerlei consumentenartikelen en sinds kort ook voor het gebruik in materialen die in contact komen met levensmiddelen. Het gebruik ervan in plastiek was al geregeld, maar nog niet in coatings, terwijl het daar meestal wordt toegepast.
Ontworpen om hormoonstelsel te ontregelen
Tot zijn schrik ziet Staes dat er zelfs een clausule is opgenomen die stelt dat pesticiden die speciaal ontworpen zijn om het hormoonstelsel van insecten te ontregelen sowieso op de markt kunnen blijven, ongeacht het effect dat ze op mens en dier hebben. “Ik kan er niet bij hoe je zo een overduidelijke handreiking naar de agrochemische sector en minachting voor de volksgezondheid in wetgeving durft op te nemen. Dit was met name een eis van Duitsland en de CDU als handreiking naar Duitse conventionele landbouwbedrijven.
“Ik zal er alles aan doen om het Europees Parlement een veto uit te laten spreken. Los van wat er echter uiteindelijk in de EU besloten wordt, kunnen lidstaten zelf nog allerlei nationale stappen zetten op het gebied van voorlichting, belastingmaatregelen, onderzoek en inkoopbeleid. De Europese wettelijke criteria mogen dus nooit een excuus zijn voor nationale politici om op de handen te gaan zitten,” aldus Staes.
Anne Dedry, Kamerlid voor Groen en woordvoerster op volksgezondheid voegt nog toe: “Onze Belgische ministers hebben zowel in de commissies als in de plenaire vergadering altijd de mond vol van het voorzorgsprincipe. Nu is anders een goed moment om hun nek uit te steken en een voortrekkersrol te spelen.”
WHO: EDCs mondiaal gevaar
In 2002 omschreef de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) een hormoonverstorende stof als een lichaamsvreemde stof of mengsel van stoffen dat in staat is het endocrien systeem van mensen of dieren, hun nageslacht of (sub)populaties te ontregelen. De stof werkt als een hormoon en verstoort het hormonale evenwicht. Volgens de WHO is de ontwikkeling van chronische ziekten de uitdaging van deze eeuw. Toeval of niet: hormoonverstoorders worden gelinkt aan de groeiende lijst van chronische ziekten. De WHO spreekt in haar ‘State of the Science of Endocrine Disrupting Chemicals 2012’ inmiddels van een ‘mondiaal gevaar’, en brengt hormoonverstoorders in verband met een toename van kankergevallen, diabetes, obesitas, onvruchtbaarheid, penismisvorming, IQ-verlies en autisme.
