De Nobelprijs voor de Vrede gaat niet naar de mensen die Alfred Nobel oorspronkelijk in gedachten had, schrijven een Noorse advocaat en een Zweedse ambtenaar in een kritisch artikel.
Olav Njølstad, de nieuwe secretaris van het Noorse Nobelcomité heeft onlangs in een interview aangekondigd dat er "veranderingen op komst" zijn in de Nobelprijs voor de Vrede. Maar "niet drastisch", zegt hij. Daarmee bedoelt hij waarschijnlijk dus niet de totale heroriëntatie die wordt gewenst door de Nobel Peace Prize Watch, een nieuwe organisatie die zich verzet tegen internationaal militarisme.
Kritische brief
In een brief die de organisatie in februari heeft verstuurd, wordt het oorspronkelijke doel van Alfred Nobel benadrukt, en worden 276 kandidaten voorgedragen die daarbij passen. De brief is te lezen op de website van de groep, en daarmee gaat de groep in tegen de strikte geheimhouding dat het gehele selectieproces altijd omringt. Met die geheimhouding kan het Comité al een eeuw lang zijn verantwoordelijkheid ontlopen voor het overslaan van de ware "vredeskampioenen" van deze wereld, en doen alsof die niet meer bestaan.
Volgens de Nobel Peace Prize Watch is dat onterecht. Het is onbetwistbaar duidelijk wie Nobel in gedachten had toen hij de prijs bestemde voor de "vredeskampioenen": "de bewegingen en mensen die werken aan een gedemilitariseerde wereld, aan het vervangen van macht door recht in de internationale politiek, en aan het commitment van alle naties om samen alle wapens uit te bannen in plaats van te concurreren om militaire superioriteit."
Nominaties
Ondanks de geheimhouding heeft de Nobel Peace Prize Watch 24 namen kunnen achterhalen van mensen die terecht zijn genomineerd voor de prijs van 2015. Daaronder bevinden zich vooral Amerikanen die zich inzetten voor nucleaire ontwapening, maar ook Japanse overlevenden van Hirshima en Nagasaki. Ook klokkenluiders zoals Kathryn Bolkovac, Daniel Ellsberg, Chelsea Manning en Edward Snowden staan op de lijst, plus onder meer de Womens´ International League for Peace and Freedom, die in de Eerste Wereldoorlog werd opgericht.
Het lijkt erop dat het Comité ingekapseld is in het westerse militarisme en loyaliteit aan de NAVO. Prijswinnaars zoals de Amerikaanse president Barack Obama in 2009 en de Europese Unie in 2012 geloven allebei in militaire middelen en zijn niet de mensen aan wie Nobel zijn prijs opdroeg.
Als de wereld serieus zou werken aan het vredesplan van Nobel, zouden er enorme middelen vrijkomen om de noden van de mensheid te lenigen. Het zou maar een kleine fractie van alle militaire uitgaven kosten om iedereen toegang te geven tot voedsel, schoon water, huisvesting, onderwijs en zorg. Het zou de veiligheid van iedereen ten goede komen. Voor een realist moet het duidelijk zijn dat een wereld vol wapens en strijders inherent onveilig is.
Volgens Zweedse regels voor nalatenschappen en stichtingen, en volgens twee Zweedse instanties die hier de afgelopen jaren een uitspraak over hebben gedaan, moet de Nobelstichting het Noorse subcomité strikt aan de doelstelling houden, en mag het geld van Nobel niet worden uitgekeerd aan mensen die niet passen bij wat Nobel in gedachten had, namelijk het werken aan de "broederschap van alle volken".
Het Nobelcomité, gekozen door het parlement van Noorwegen, heeft nu tot 17 april de tijd om te beslissen of het zich houdt aan het mandaat van Nobel. De rest van de wereld moet eisen dat Noorse parlementariërs Nobel respecteren en ons helpen bevrijden van de gezamenlijke vijand die bekendstaat als militarisme.
* Fredrik S. Heffermehl is een Noorse advocaat, auteur van boeken over de Nobelprijs voor de Vrede. Tomas Magnusson is een Zweedse ambtenaar. Ze gaven eerder leiding aan het International Peace Bureau, ze zijn oprichters van de Lay Down Your Arms Association en zijn de initiatiefnemers van The Nobel Peace Prize Watch.
Fredrik S. Heffermehl en Tomas Magnusson
