Het geld dat Europa gestopt heeft in proefprojecten om CO2 op te vangen en in de grond op te slaan heeft bijna niets opgebracht. Dat zegt de Europese Rekenkamer in een rapport.
Tien jaar geleden werd 'carbon capture and storage' (CCS) nog als mirakeloplossing naar voren geschoven: als vervuilende centrales hun CO2-uitstoot konden wegfilteren, was er geen reden om naar schonere energiebronnen te zoeken. Steenkoolcentrales zouden dus kunnen blijven functioneren en de opgevangen CO2 kon volgens de voorstanders opgeslagen worden in lege olie- of gasvelden onder de grond.
Steunprogramma's
In 2009 riep de EU twee grote financieringsprogramma’s in het leven om CCS-proefprojecten te ondersteunen. De zogenaamde EEPR- en NER300-programma’s hadden samen een oorlogskas van 3,7 miljard euro voor innovatieve projecten in hernieuwbare energie en CCS.
Maar volgens de controleurs van de Europese Rekenkamer heeft de EU-steun voor demonstratieprojecten nauwelijks resultaten geboekt. Amper één project, dat gefinancierd werd via EEPR in Spanje, is momenteel in werking maar op een veel kleinere schaal dan voorzien. Vier andere projecten werden vroegtijdig stopgezet en een Nederlands project kreeg een vergunning maar is niet in werking.
Opvallend: de auditeurs onderzochten ook de impact van de programma’s op hernieuwbare energie. Die is wel positief, stelt het rapport, met name voor de ontwikkeling van offshore windenergie.
“De EU streeft ernaar wereldleider te zijn in de strijd tegen klimaatverandering”, aldus Samo Jereb, het lid van de Europese Rekenkamer dat verantwoordelijk is voor het verslag. “Om op koers te blijven, moet ze lessen trekken uit fouten uit het verleden, betere programma’s voor innovatieve, koolstofarme technologieën opzetten en zorgen voor volledige verantwoording van het gebruik van overheidsmiddelen.”
Wettelijk kader
De controleurs merken wel op dat beide programma’s te lijden hadden onder een ongunstig investeringsklimaat. Dat is vooral het gevolg van een onzeker wettelijk kader in veel landen dat de voortgang van veel innovatieve projecten belemmerde, zegt de Rekenkamer.
In het verslag wordt ook de nadruk gelegd op de belangrijke rol die werd gespeeld door de marktprijs voor koolstof, die onstabiel was en lager dan verwacht na 2011.
De EU bereidt momenteel de start van het Innovatiefonds in 2021 voor om bij te dragen tot een snellere overgang naar een koolstofarme economie. Daarbij beveelt de Rekenkamer de Europese Commissie aan om de EU-steun voor dergelijke projecten op te krikken en een betere selectieprocedure op te stellen.