Voetafdrukken zijn een populaire methode om de impact van consumptie op milieu en natuur mee uit te drukken. Maar waar zijn ze op gebaseerd en wat brengen ze precies in kaart? Een vandaag verschenen rapport van het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving), 'Trends in Nederlandse voetafdrukken', houdt de meest gebruikte voetafdrukken tegen het licht. Het rapport pleit voor het gebruik van afzonderlijke voetafdrukken, zoals die voor CO2-emissies, landgebruik, grondstoffen en water. Deze zijn geschikter om passende oplossingen te identificeren dan voetafdrukken waarin verschillende effecten op milieu en natuur bij elkaar worden opgeteld.
Milieudruk van de productieketen
Met een voetafdruk wordt uitgedrukt hoe groot de belasting van consumptie op milieu en natuur is. Daarbij worden alle schakels van de productieketen meegerekend: van grondstof tot consumptie. Op deze manier wordt bijvoorbeeld duidelijk dat als de productie van bedrijven naar het buitenland wordt verplaatst, de uitstoot van broeikasgassen in Nederland wel afneemt, maar het probleem van klimaatverandering niet minder wordt.
Meer oplossingen door meerdere voetafdrukken
Een veel gebruikte voetafdruk is de ecologische voetafdruk. Deze is samengesteld uit verschillende vormen van druk op natuur en milieu en is vertaald in virtueel landoppervlak. In het rapport pleiten de onderzoekers er echter voor om vooral afzonderlijke voetafdrukken te gebruiken, zoals die voor CO2-emissies, landgebruik, grondstoffen en water. De afzonderlijke voetafdrukken wijzen namelijk op verschillende problemen, waarvoor verschillende oplossingen nodig zijn en die elkaar soms in de weg zitten. Vervanging van fossiele energie door biobrandstoffen leidt bijvoorbeeld veelal tot een lagere koolstofvoetafdruk, maar ook tot een hogere landvoetafdruk.
Nederlander heeft grote voetafdruk voor koolstof en landgebruik
Uit een internationale vergelijking blijkt dat per Nederlander zowel de koolstof- als de landvoetafdruk ruim boven het wereldgemiddelde ligt. Dit is vooral het gevolg van het westerse consumptiepatroon van de Nederlandse bevolking. Binnen de EU staat Nederland veelal in de top 10 van lidstaten met de hoogste voetafdruk per persoon. Alleen voor grondstoffen is dit niet het geval.
