vpro tegenlicht: gewoon gek

Bijna 90.000 mensen staan in Nederland op de wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg, en een miljoen mensen heeft direct of indirect met een psychische aandoening te maken. Er moet iets veranderen, maar hoe? Wat is de grens tussen normaal en abnormaal?

Psychische diversiteit, normalisering van het abnormale, en innovatie van de geestelijke gezondheidszorg. Dat zijn thema’s uit de eerste aflevering van VPRO Tegenlicht: “Gewoon Gek”.

“Wat ik zou willen zeggen is dat niets meer gek is en ook niets meer normaal. En dat eerste daar hebben heel veel mensen het over, maar wat mij betreft is dat tweede veel belangrijker. Want op het moment dat je zegt dat dingen normaal zijn, dan moeten mensen zich daaraan conformeren,” zegt filosoof Sander Voerman van Redesigning Psychiatry.

In deze aflevering passeren nieuwe Nederlandse zorginitiatieven de revue, innovaties van pioniers die vinden dat de geestelijke gezondheidszorg moet veranderen. Er komen zorgontvangers aan het woord, patiënten met ADHD, burn-out, autisme, fobieën, bipolaire stoornis, borderline: zijn ze gek of gewoon?

Professor Floortje Scheepers, psychiater: “Een angststoornis, dan kan je zeggen dat is een ziekte. Maar angst is natuurlijk geen ziekte, ieder mens kent angst. De mate waarin je angst voelt of controle hebt over die angst, die varieert.”

Onze maatschappij is nog slecht uitgerust om mensen die te maken hebben met ontregeling te begrijpen. We zien hen als een uitzondering en niet als een variatie. Ook de gezondheidszorg is nog nauwelijks gericht op al die psychische diversiteit. De diagnose bepaalt nog vaak de behandeling, maar de pioniers in deze aflevering hopen dat te veranderen.

Hoe gaan wij om met de concepten gek en normaal? Wetenschappers, filosofen en ervaringsdeskundigen laten hierop hun licht schijnen. Mensen die het afwijkende omarmen en de psychische diversiteit van de mens vieren. Sommigen van hen trekken de DSM-classificaties*, die de basis vormen van het huidige stelsel, in twijfel. Wat schieten we op met al die labels? Hoe kan het beter in de toekomst? En is dit een taak die alleen bij de zorgverleners van de GGZ ligt of bij de samenleving als geheel?

Regie: Soraya Pol

* DSM-classificaties staan voor “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders”, oftewel: het diagnostisch en statistisch handboek van psychische stoornissen.

Bekijk de uitzending