Terwijl de ogen van de wereld op de onrust in Oost-Oekraïne gericht zijn, is president Poroshenko druk bezig met economische hervormingen. Zo ziet hij heil in grootschalige landbouw door multinationals om de economie aan te zwengelen. Maar volgens critici leveren die investeringen weinig op voor de lokale bevolking.
Poroshenko sloot onlangs enkele overeenkomsten met de Wereldbank (WB) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), die het investeringsklimaat in het land aantrekkelijker moeten maken. Het is een van de stappen die de president onderneemt om de Oekraïense economie een nieuw gezicht te geven.
Vooral de landbouwsector is ingrijpend aan het veranderen. De voorbije tien jaar breidden buitenlandse investeerders en commerciële landbouwbedrijven hun eigendommen en invloed in het land gestaag uit. Ze zijn geïnteresseerd in de enorme oppervlakte vruchtbaar land in Oekraïne, maar zagen de bureaucratie, de corruptie en de erfenis van het communisme (dat landverkoop verbiedt) lange tijd als grote hindernissen.
Landbouw is vandaag goed voor 10 procent van het bruto nationaal product van Oekraïne. De export steeg, volgens cijfers van het Centre for Eastern Studies, van 3,2 miljard euro in 2005 tot 13,3 miljard euro in 2012.
Volgens een rapport van het Amerikaanse Oakland Institute (OI), dat deze week verscheen, is sinds 2002 meer dan 1,6 miljoen hectare grond aan multinationals verkocht, waaronder “meer dan 405.000 hectare aan een Luxemburgs bedrijf, 444.800 hectare aan investeerders uit Cyprus, 120.000 hectare aan een Frans bedrijf en 250.000 aan een Russisch.”
Ook China verkreeg onder het vorige Oekraïense regime een lap grond zo groot als België, maar die deal wordt door de huidige regering betwist.
Michael Cox, directeur van de investeringsbank Piper Jaffray, verwees al naar Oekraïne als “de meest beloftevolle groeimarkt voor landbouwgigant Deere en zaadproducenten Monsanto en DuPont.” Een uitspraak die onderzoekers en ngo’s heeft gealarmeerd.
Structurele aanpassingsprogramma’s
“De internationale financiële instellingen leggen structurele aanpassingsprogramma’s op aan Oekraïne”, zegt Anuradha Mital, directeur van OI. Zoals onze ervaring in ontwikkelingslanden leert, zullen die ongetwijfeld leiden tot drastische bezuinigingen voor de bevolking en de armoede doen toenemen.
Ook de vakbondskoepel International Trade Union Confederation (ITUC) is niet blij met het beleid van de internationale financiële instellingen. De organisatie heeft vooral kritiek op het initiatief Benchmarking the Business of Agriculture (BBA) van de Wereldbank, een proefproject rond investeringen in landbouw in tien landen, waaronder Oekraïne.
Volgens ITUC, die 176 miljoen leden vertegenwoordigt uit 161 landen, zorgt BBA er vooral voor dat multinationals minder belastingen moeten betalen en dat de arbeidsstandaarden in ontwikkelingslanden verlaagd worden om buitenlandse investeringen aan te trekken.
Eén van de auteurs van het OI-rapport, Frédéric Mousseau, onderschrijft dat. Hij zegt dat initiatieven zoals BBA vooral bestaan om de deuren van Oekraïne open te wrikken voor buitenlands kapitaal. Tot nu toe waren die gesloten door de socialistische traditie.
“Deze hervormingen zien er goed uit op papier, maar wanneer je goed kijkt, zie je dat ze gemaakt zijn om multinationals te bevoordelen ten opzichte van werknemers en kleine boeren”, zegt Mousseau.
De Wereldbank zelf zegt dat BBA vooral zal dienen als een mechanisme om de landbouwopbrengst van het land te verbeteren en de economie te moderniseren.
Strijd tussen VS en Rusland
“Dit beleid moet in de context gezien worden van de strijd tussen de VS en Rusland over Oekraïne, zegt Joel Kovel, een Amerikaanse academicus en auteur van meer dan twintig boeken over internationale politiek. “Geostrategische politiek en een neoliberaal beleid passen samen binnen een groter plan, waarbij Amerika dominantie wil over het meest oostelijke stuk van Europa, en zo haar beleid voortzet om Rusland te omsingelen.”
Oekraïne is vandaag ’s werelds derde katoenproducent en de vijfde grootste tarweproducent. Vorig jaar voerde Oekraïne meer dan 30 miljoen ton graan uit. Volgens het Amerikaanse departement van Landbouw is Oekraïne goed op weg om de tweede graanexporteur in de wereld te worden, na de VS.
Bron: IPS, Kanya D’Almeida
Lees ook:
Blijf op de hoogte met de nieuwsbrief. Meld je hier aan.
( Je kunt ons ook steunen door lid te worden of te doneren )
