Luchtkwaliteit en CO2-uitstoot zijn voor gemeenten nauwelijks van belang bij de inkoop van hun wagenpark. Bij aanbestedingen voor voertuigen vraagt slechts 24% van de gemeenten om minimale randvoorwaarden voor milieu. Dat terwijl gemeenten hebben toegezegd vanaf 2015 al volledig duurzaam in te kopen. Dit blijkt uit onderzoek van Natuur & Milieu.
Natuur & Milieu onderzocht hoe gemeenten sturen op duurzaamheid in aanbestedingen voor eigen wagens en taxibusjes voor scholieren, zieken en ouderen. Vaak ontbreken milieucriteria in de aanbesteding. Daardoor wordt de aanbesteding puur op de laagste aanschafprijs gegund. Dat zijn in de praktijk meestal diesels. “Het is wrang dat juist kwetsbare doelgroepen worden vervoerd met diesels. Dat is de slechtst mogelijke keuze voor luchtkwaliteit,” aldus Geertje van Hooijdonk, hoofd Programma’s bij Natuur & Milieu.
Doelstelling 100% duurzame inkoop
De Nederlandse gemeenten hebben toegezegd te streven naar 100% duurzame inkoop per 2015. Nu, twee jaar later, blijken de meesten daar in de verste verte nog niet aan voldoen. Zonde, want gemeenten kunnen een flink effect sorteren door de volumes die ze inkopen. Ook is het schadelijk voor de voorbeeldfunctie. Op papier formuleren overheden klimaatambities en maatregelen voor schonere lucht. Maar bij de praktijk van het inkopen gaan deze ambities weer het raam uit. Dat terwijl alternatieven als elektrische modellen wel beschikbaar zijn.
Voorbeeldgemeenten
Utrecht, Groningen/ Haren, Leeuwarden, Amsterdam, Bronckhorst en Uden scoren het hoogst in het onderzoek. Deze gemeenten tonen sterke ambities en richten hun aanbestedingseisen daarop in. Zo vragen ze bijvoorbeeld expliciet om elektrisch vervoer. “Deze gemeenten nemen hun beleidsambities serieus en laten zien dat het kan,” aldus van Hooijdonk. “En hun inwoners profiteren rechtstreeks van de schonere lucht binnen de eigen gemeentegrenzen.”
In het onderzoek zijn alle 70 aanbestedingen van de in totaal 218 gemeenten gerangschikt die vanaf medio 2016 tot de eerste helft van 2017 een aanbestedingstraject voor mobiliteitsinkoop hebben doorlopen. Dat betreft het eigen wagenpark van de gemeentes, leerlingenvervoer en Wmo-vervoer. Het onderzoek en de volledige benchmark van alle onderzochte gemeentes zijn hier te vinden.