Duurzaam De Vakantie Door: De Wopke Blamage

Ook het nieuws houdt vakantie, we zitten midden in de jaarlijkse komkommertijd. Maar we blijven er bovenop zitten natuurlijk, en houden je ook tijdens de vakantie op de hoogte van vermeldenswaardige gebeurtenissen, in een soort lifeblog in juli en augustus.

Week 34

De Wopke blamage

Zelfs demissionair is het kabinet nog in staat om ons land verder in wat er nog van reputatie over is, onderuit te halen. Met het aanwijzen van Wopke Hoekstra als opvolger van Frans Timmermans als Europees commissaris haalt het (of was het toch alleen hij – Rutte) de hoon van de wereldpers over zich heen. Politico gebruikt heel netjes de term ‘controversieel’. Het zou ook wat zijn: de stikstoftwijfelaar van een zinkende partij als Europees klimaatpaus. Het moet niet gekker worden.

Scheuren in het wereldtoneel

De vloer onder het wereldtoneel kraakt en scheurt. De verdachte dood van de Russische huurlingenleider Prigozhin, de Godfather-achtige reactie van Poetin, het wegblijven van Xi bij zijn keynote speech tijdens de Brics-meeting in Zuid-Afrika, de uitbreiding van de Brics met onder andere Saoudi-Arabië en Iran, de plannen van de Brics landen voor het lanceren van een eigen munt en de arrestatie van Donald Trump dragen allemaal niet bij aan de stabiliteit, en nog veel minder aan klimaatactie. Want tijd voor het klimaat is er pas als alle politieke branden zijn geblust. En die kunnen allemaal tegelijk oplaaien. Wat zou er gebeuren als vrijwel tegelijk Poetin wordt afgezet, Xi overlijdt, Trump de verkiezingen wint en de dollar instort? Laat je fantasie de vrije loop.

Witte mist van Omzigt

Eindelijk witte rook van Pieter Omtzigt. Of liever witte mist. Want behalve dat hij aan de verkiezingen gaat meedoen weten we nog weinig. Jawel, een legioen dat goed is voor 27 zetels (volgens de peilingen dan wel) kan voor een aardverschuiving in de Tweede Kamer zorgen. Maar zoveel zetels wil hij niet, zegt hij. Zijn programma is ook nog niet klaar en zijn kandidatenlijst is nog blanco. Ten slotte wil hij zelf geen premier worden. We wachten geduldig tot de mist optrekt. Dan zien we ook wie er nog in de Kamer achterblijven van de bestaande leden. De bordjes ‘Stoel vrij’ zijn inmiddels uitverkocht.

Week 33

Gearriveerd: de recessie die er niet zou komen

Zieke markt

Adyen, de succesvolle betaalprovider, verloor plots 19 miljard aan waarde deze week. Volgens ‘analisten’ in de media kwam dat doordat het bedrijf minder winst maakte dan verwacht. Nu heeft de aandelenkoers van een bedrijf feitelijk weinig te maken met winst of verlies. Zie hieronder, Vinfast, dat nog nooit winst heeft gemaakt, nauwelijks auto’s heeft geproduceerd, en plots vele miljarden ‘waard’ is. Een bedrijf waarvan de koers daalt hoeft niet ziek te zijn. Maar een markt die dit soort idiote sprongen maakt is wel degelijk ziek. Rot tot op het bot. En mogelijk gemanipuleerd door bots. Gezonde bedrijven worden opgeblazen voor koerswinst voor speculanten, rotte bedrijven worden opgehemeld om vervolgens weer te worden afgeschoten. Alles voor speculatiewinst. En wat gebeurt er met die winst? Die wordt opnieuw ingezet in hetzelfde smerige spel. Waar slapen de waakhonden?

Financieel bellenblazen

Het kan altijd gekker op de financiële markt: Vinfast, de elektrische-autobouwer uit Vietnam die nog geen 20.000 auto’s heeft geproduceerd, was bij de introductie op de Amerikaanse beurs Nasdaq meteen meer waard dan General Motors. En als die dingen nou zo goed waren dat ze de concurrentie wegblazen zou dat die waarde misschien nog enigszins verklaren. Maar de autopers zou ze het liefst retour afzender sturen, zo beroerd schijnen die dingen te zijn. De dag na de introductie klapte de koers al zo’n 30% terug. We houden het hier maar op bellen blazen. Hoe je dit soort praktijken nog meer zou kunnen noemen mag iedereen zelf invullen.

We mogen CO2 gaan pompen, waarom eigenlijk?

De rechter heeft het sein op groen gezet voor CCS, de opslag van CO2 onder de Noordzee. Niet omdat hij dat zo goed vindt, maar omdat er niet genoeg stikstof bij de aanleg van de installaties vrij komt om het tegen te houden. Ondertussen trapt bijna iedereen in de mantra dat die opslag nodig is om de klimaatdoelen te halen. Nu zou dat überhaupt de eerste keer zijn voor Nederland dat zoiets lukt, maar los daarvan, is die opslag helemaal niet nodig. Dat lees je in dit stuk.

Zonnepanelenkater: meer betalen voor je eigen zonnestroom

Wie zonnepanelen heeft mag bij Vandebron alvast meer gaan betalen om die stroom op het net te krijgen. Die kosten komen dan bovenop de toch al vaak ongunstige verhouding tussen ingekochte en verkochte stroom. Om niet te spreken van de momenten dat je helemaal niet kunt terugleveren omdat het net geen capaciteit meer heeft. Het gezicht van de privatisering en splitsing van de energiebedrijven een paar decennia geleden. We zagen dat aankomen. Wie van de partijen in de komende verkiezingen neemt zich voor om dat terug te draaien en nutsbedrijven te laten doen waarvoor ze zijn bedoeld: de levering van energie zo betrouwbaar mogelijk te regelen?

Week 32

Over diepzeemijnbouw ook geen nieuws

Net als over de Amazone, werd er deze week ook gesproken over het beschermen van de diepzee tegen mijnbouw. En ook hier geen overeenkomst over het pauzeren van diepzee mijnbouw totdat er regels zijn, maar de mededeling dat er een clubje gaat nadenken over regels voor regels. Over twee jaar praten ze verder. Wie alles blokkeerde? China. Maar ook Noorwegen behoorde tot de dwarsliggers, want het wil zijn deel van de Noordzee omgraven. Maar net als in de EU of in de Nato, kan 1 land alles tegenhouden. Is dat nog van deze tijd?

Amazone beschermd, hoe dan?

De conferentie was belangrijk en historisch, die over de bescherming van het Amazone regenwoud. En het besluit om het te beschermen was dat ook. Maar daar bleef het dan ook bij. Het belangrijkste bleef uit: afspraken over HOE het regenwoud eb haar inwoners beschermd gaan worden. De belangrijkste hobbel: de winning van goud en fossiele brandstoffen. Geld dus, en vooral geld dat bijdraagt aan de verdere aftakeling van de planeet, niet alleen het bos. Ondanks de ‘hoera we hebben voortgang’ berichten van veel NGO’s (ze moeten ten slotte resultaat communiceren om hun donaties te laten stromen) dus feitelijk geen stap verder.

Inflatie van de inflatie

Inflatie is een cijfertje, maar wat betekent het? Telkens iets anders, wanneer je de rekenmethode steeds aanpast. En dat doet het CBS weer. Door de berekening van de energieprijzen in het pakket te veranderen, komt de nieuwe inflatie lager uit. En dat verdoezelt de nog steeds (te) hoge prijzen voor voedsel en ander levensonderhoud. Het wekt de indruk dat het beter gaat. Maar een lager inflatiecijfer betekent alleen dat de prijzen minder hard stijgen, en niet dat ze dalen. Ook al slaat de inflatie de hand aan zichzelf, je portemonnee liegt niet.

Minder plastic, of toch niet?

De Universiteit van Utrecht heeft gemeten hoeveel plastic er nu echt in zee drijft, en dat is veel minder dan eerst geschat. Maar is het dan ook minder erg? Nee, want de werkelijke hoeveelheid plastic soep en plastic afval zijn nog steeds hetzelfde, alleen de schatting van het totale gewicht zat er kennelijk naast. Er drijft nog steeds net zoveel, er gaan nog steeds even veel dieren dood. En er komt nog steeds even veel microplastic terug in onze kringlopen, want alle plastic dat ooit is gemaakt verdwijnt niet. Natuurlijk is het prima om precies te weten waar we aan toe zijn.  Maar verbind daar geen verkeerde conclusies aan. Je kunt het bovendien ook omdraaien: als er 60x minder plastic ronddrijft, is de kans dat het in dieren terechtkomt dus 60x groter. En is ons falen om het op te ruimen of te voorkomen ook 60x groter.

Week 31

Vliegen zoeken bescherming in huizen

Er zijn meer vliegen in huis, meldt de nieuwssite NU.nl op haar website. Dat is dus nieuws. Of dat hilarisch is, of juist triest weet ik ook niet, maar het kan net zo goed een signaal zijn van vliegintelligentie. De toch al niet populaire beestjes zoeken een veilig heenkomen in een droge omgeving, als gevolg van hun instinctief vermogen om zich tegen hun uitsterven te verzetten. Of tegen een vroegtijdig einde van hun toch al vaak eendaagse leven, als je het van de kant van een vlieg-individu wil zien. Of het opzoeken van de nabijheid van de mens daar een goede remedie tegen is, valt te betwijfelen. Maar de dichtstbijzijnde megastal ligt doorgaans op een onoverbrugbare vliegafstand, wat een gemiddeld Hollands rijtjes- of stapelhuis tot de best haalbare schuilplek bestemt. Waar dan wel de krant, de mepper of de plakstrip wacht. Het valt niet mee om vlieg te zijn in een natte zomer. Of een nieuwssite in vakantietijd.

Meer olie boren in de Noordzee

De premier van het Verenigd Koninkrijk, Rishi Sunak, heeft met zijn onzalige inzicht 100 nieuwe concessies verleend voor boren naar olie en gas in de Noordzee. Toevallig net na de net zo onzalig verlopen bijeenkomst van de G20. Alles om het stoppen van klimaatverandering te voorkomen, zo lijkt het. Maar ja, het opruimen en herbouwen na rampen draagt ook bij aan economische groei. Nog een snel kadootje voor zijn vriendjes voordat hij afgeserveerd wordt?

Week 30

En terwijl de inflatie daalt, stijgen de prijzen.

Puinhoop in klimaatdoelen

De laatste bijeenkomst van de G20, de 20 landen met de grootste economieën en en passant verantwoordelijk voor 80% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, kon het – weer – nog steeds – niet eens worden over de aanpak van die uitstoot. Dus gebeurt er zo goed als niets en stoten we vrolijk verder uit. De bijeenkomst zou ook een voorbereiding moeten zijn voor de komende klimaattop, die in de Verenigde Arabische Emiraten wordt gehouden onder voorzitterschap van een olie-ceo. Bronnen melden dat er zelfs werd gesproken over het terugdraaien van bestaande doelen.

Groter dan ooit: belastingparadijs Nederland

Meer dan Zwitserland, Luxemburg of de Bahama’s is Nederland opnieuw een van de grootste belastingparadijzen in de wereld. In een voorgaand kabinet Rutte (wie?) werd ooit aangekondigd dat daar maatregelen tegen zouden worden genomen. Ondertussen is het bedrag dat aan belastingen wordt ontweken via ons land zo goed als verdubbeld, stelt Tax Justice Network. Dat kost ons zelf zo’n € 17 miljard per jaar, maar brengt ook nog eens € 60 miljard aan schade toe aan andere landen. Waarin een klein land groot kan zijn.

Stiekem de smerigste (en de zwartste)

Terwijl iedereen vooral met bosbranden en overstromingen bezig was, heeft de grootste geldberg in de wereld, vermogensbeheerder BlackRock, Amin Nasser, het hoofd van ’s werelds grootste oliemaatschappij Saudi Aramco, benoemd in de raad van bestuur. Saudi Aramco is in zijn eentje ook de grootste klimaatvervuiler van de wereld. De laatste tijd hoorde je vanuit BlackRock regelmatig groene verhalen over klimaat en duurzaam beleggen. Maar met deze benoeming bekennen ze hun echte kleur: zwart. En de rest van hun verhalen kan blijkbaar worden toegevoegd aan de sprookjes van 1001 nacht.

Week 29

Die nieuwe vijand van rechts: de fiets

Als deze nieuwe trend model staat voor de daadkracht van rechts, dan moeten potentiele kiezers van behoudende partijen zich toch nog maar eens achter de oren krabben. Want zowel in Duitsland als in Spanje hebben rechtse partijen de strijd aangebonden met de fiets. Eerder had het stadsbestuur van Berlijn al een begin gemaakt met het opruimen van fietspaden in de stad, tot verbijstering van een groot deel van de bevolking, ook buiten de stad. En nu gebeurt hetzelfde ook in Spanje, onder andere in Gijón, Valladolid en Palma de Mallorca, waar de lokale, rechts radicale en soms zelfs naar Franco’s fascisme neigende besturen de straat weer volledig terug willen geven aan de auto. Het venijn zit ‘m in de symboliek: we hebben lak aan het klimaat. Het is er kennelijk nog niet heet genoeg.

Obsceen & absurd: reclameborden met airco

Je verzint het niet, maar ze zijn er wel: reclameborden die voorzien zijn van koeling door middel van een airco. Beetje dubbelop en op het hoogste niveau van de gekke, reclame maken voor fossiele brandstoffen en tegelijk onnodig meer van dat spul verbruiken. Nog een extra laagje absurditeit: door de opwarming die door fossiele brandstoffen is veroorzaakt wordt het warmer, dus moeten die airco’s nog harder werken, zodat het nog warmer wordt. Geldt overigens voor alle aitco’s, en daarvan komen er, ook als gevolg van de opwarming, steeds meer. We koelen ons kapot.

Niet meer, maar minder toeristen

Ooit deden steden er alles aan om maar zoveel mogelijk toeristen te trekken, maar die tijd is voorbij. Amsterdam sluit zijn cruise terminal om het aantal toeristen in de stad te beperken. De stad is vol, en bewoners zijn de overlast zat. Bovendien scheelt het weren van de vervuilende schepen een slok op een borrel voor de luchtkwaliteit en de klimaatdoelen van de stad. Geluiden over toeristenstress komen ook uit andere steden, zoals Barcelona. En Venetië wil entree gaan heffen voor de hele stad, en bezoekers vooraf te laten reserveren. Dat had dit jaar al moeten gebeuren, maar het lukte de stad niet om de website daarvoor te regelen. Tja.

Alles elektrisch, maar dan zonder stroom

Verduurzaming van de economie betekent ook elektrificatie: alles moet elektrisch worden. Dat is mooi, maar dan moet je daar wel de stroom voor hebben. En dat is nog steeds een probleem. Nu weer in Zeeland, waar duurzame ondernemers niet kunnen uitbreiden, of zelfs maar worden aangesloten. En dat probleem wordt voorlopig alleen nog maar groter. Waar het toenemende aantal airco’s vanwege de opwarming nog niet eens is meegerekend. Net zo min als de ingebouwde besluitenstop van de kabinetscrisis.

IJs maken op de Noordpool, waanzinnig idee

Fonger Ypma van het Delftse Arctic Reflections wil ijs gaan maken op de Noordpool, om het afsmelten van het poolijs tegen te gaan. Dat is natuurlijk een heel sympathiek idee, zoals veel ideeën om klimaatverandering tegen te gaan. Alleen is er dat weer een uit de categorie ‘van kwaad tot erger’. Want zoveel vormen van geo- engineering, waar we het hier over hebben, grijpen op zo’n grote schaal in op complexe klimaatsystemen dat de gevolgen niet zijn te overzien, en dus gegarandeerd nieuwe en mogelijk nog grotere problemen veroorzaken dan ze willen oplossen. Naast dat al die projecten astronomische hoeveelheden geld kosten, duurt de uitvoering zo lang dat het oorspronkelijke probleem al volledig uit de hand zal zijn gelopen. We hebben er dus niets aan op het moment dat het nodig is, namelijk nu.

Week 28

Richeltuig verjaagt politici

Richeltuig dat zich schuilhoudt in de krochten van de social media en wat zich bezighoudt met het bedreigen van politici zijn er de oorzaak van dat kundige en respectabele mensen de politiek verlaten om hun priveleven te beschermen. En dat terwijl we ze harder nodig hebben dan ooit. Collega’s spreken hun afschuw uit, maar verder gebeurt er weinig. En de media die dit allemaal faciliteren wordt nog steeds geen strobreed in de weg gelegd. Als de democratie zich niet weerbaarder opstelt gaat ze haar eigen ondergang tegemoet. Het scherper afbakenen van de grenzen van de vrijheid van meningsuiting kan een goed begin zijn.

Amerikanen tegen het klimaat

De republikeinse partij in de VS – je weet wel, die lui van MAGA, Make America Great Again, stellen momenteel alles in het werk om elke maatregel gericht op het beschermen van het klimaat en het voorkomen van verdere klimaatverandering, de grond in te boren. Dat doen ze met zogenaamde gifpillen, amendementen op voorstellen van de regering, die deze onmogelijk maken. Een voorbeeld, geloof het of niet, is een amendement dat het de Amerikaanse overheid wil verbieden om elektrische auto’s aan te schaffen of om laadpalen aan te leggen. En dat is er maar eentje van de 17 die tot nu toe in de voorbereidingen voor de stemming in september zijn ontdekt. Misschien redeneren die lui dat de stroom harder nodig is om de airo’s te laten loeien tijdens de record-hittegolven.

Rutte weg, tijd voor politieke vernieuwing?

Mark Rutte verlaat de politiek, hij wachtte de motie van wantrouwen maar niet af. Het beeld  van de kapitein die het zinkend schip verlaat dringt zich op. Maar als je het positief wil zien lijkt dit ook hét moment om politieke vernieuwing door te zetten. Behalve dat een nieuwe eenheid binnen links die kan helpen ontstaan, kunnen er natuurlijk ook nieuwe enge ontwikkelingen op rechts door gaan zetten. Met een verdampend midden zal het in elk geval spannend worden. Ook voor duurzaamheid, die doodgedrukt kan worden tussen asielbeleid en stikstof. Een politieke novemberstorm ligt in het verschiet.

Week 27

Rutte weg door de voordeur, terug door de achterdeur?

Als het niet zo’n puinhoop was in de wereld, en in Nederland, zou je blij kunnen zijn om eindelijk van Mark Rutte af te zijn. Maar, zo zeggen veel medialui, we hebben in deze roerige tijden hard een regering nodig die maatregelen neemt. Laat dat nou net zijn wat Rutte 4 niet of nauwelijks heeft gedaan. Niet voor het klimaat, niet voor het milieu en niet voor de samenleving. En zelfs deze crisis schijnt minder met het landsbelang te maken te hebben, als met de kansen voor Rutte om zo toch nog een keer door de achterdeur terug te komen. Onder het mom van principieel zijn over vluchtelingenbeleid. Misschien zorgt Mark Rutte zo zelfs voor een nieuwe stroom van vluchtelingen, maar dan weg uit Nederland. Alles voor een gunstig saldo.

Een week van warmterecords

4 dagen op rij werd het record voor de gemiddelde wereldtemperatuur gebroken, en dat is waarschijnlijk op zichzelf ook alweer een record. Niets om te vieren, wel iets om nog maar weer eens de aandacht van de politiek op te vestigen, om daar nu eindelijk écht iets aan te gaan doen. Maar ja, ook het aantal oproepen dat wordt genegeerd zal wel weer een record zijn. Je zou het er warm van krijgen.

Zuck sucks, letterlijk

Zuckerberg zuigt – je apparaat leeg. Met de nieuwe app Threads (waarom lijkt die naam zoveel op threats – bedreigingen, en waarom lijkt het logo zoveel op een ebola virus?) werden bij een gebruiker van het eerste uur binnen de kortste keren een paar honderd pogingen geregistreerd om data naar binnen te trekken. Het goede nieuws: hier in Europa blijven we er voorlopig nog van verschoond.

Straling naar de zee dragen

Japan gaat beginnen met het lozen van radioactief afvalwater. Dat doen ze in zee, en daar is al heel wat ophef over geweest. Dat gaat heel traag, verdeeld over tientallen jaren. Daarbij wordt het afvalwater zo  ver verdund, dat de hoeveelheid straling nauwelijks nog meetbaar is, zeggen experts. Maar, zeggen anderen, dat radioactief tritium waar het om gaat, kan zich ophopen in de voedselketen. Bovenin die keten kunnen dieren zo een veel grotere hoeveelheid straling oplopen, en wij dus ook, als we die vissen eten. Dat argument heeft tot nu toe nog weinig indruk gemaakt, het plan gaat gewoon door. Want er is geen andere oplossing, zeggen ze in Japan.

Week 26

Crises stapelen

Geen vrolijke vakantielectuur, maar wel een overzicht dat een goed inzicht geeft in wat er nu echt aan de hand is in de polycrisis. Richard Heinberg en Asher Miller van het Post Carbon Institute schreven er een uitvoering rapport over. Eigenlijk zou iedereen die op de een of andere manier betrokken is bij duurzaamheid en klimaatbescherming – en wie is dat niet – dat moeten lezen. Misschien dat je er nu de tijd voor hebt, of kan nemen.

Cursus geld begrijpen als kunstvorm

Wie nou eens precies wil weten wat er allemaal mis is met het geldsysteem, houdt van een mooi verteld verhaal en van nog mooiere grafische kunst moet zeker een bezoek brengen aan Waterworksofmoney. Carlijn Kingma, Thomas Bollen en Martijn Jeroen van der Linden produceerden een indrukwekkend mooi en goed te begrijpen inzicht in hoe de wereld van het grote geld werkt, met water als analogie.

Hoezo duurzaam? Het is toch vakantie?

600 bovengemiddeld rijke mensen op de wachtlijst voor een ruimtetrip van minstens een kwart miljoen, en weer een groter grootste cruiseschip in de vaart. Lange afstands toerisme is alweer 50% hoger dan voor corona. Het lijkt allemaal niet op te kunnen (hoewel…), maar de inwoners van veel toeristencentra bereiken het einde van hun zelfbeheersing. Steeds meer van die klimaat-ignorantijne rondtrekkers gaan zich te buiten aan het overschrijden van de toch al losse grenzen van vakantiegedrag.

Zonnestroom voor een schijntje

Zonnestroom is populair en dat is goed. Steeds meer mensen gaan zelf stroom opwekken en dat is nog beter. Tenminste, voor het klimaat en voor de energiebedrijven. Want die redeneren dat bij steeds meer aanbod de prijs daalt, en dus ook de terugleververgoeding. En dat is niet goed voor de eigenaren van zonnepanelen. Vattenfall halveerde maar even de prijs voor een geleverde kilowattuur stroom van 17 naar 8 cent. Het is steeds weer hetzelfde liedje: heeft iedereen zonnepanelen, gaat de prijs voor geleverde stroom omlaag. Heeft iedereen een elektrische auto, gaan de kosten omhoog. We weten het, en toch trappen we er steeds weer in.

Een aflevering gemist? Hier vind je het overzicht.